Badanie Snu / Diagnostyka Bezdechów

Badanie snu (badanie poligraficzne) stanowi podstawę do rozpoznania jednostki chorobowej
o nazwie "Bezdech senny" (ICD 10 - G47.3)
 



















Badanie polega na założeniu do snu urządzenia rejestrującego bezdechy. Urządzenie składa się z Pulsoksymetru, pasa klatkowego z Poligrafem i kaniuli donosowej. Urządzenie rejestruje kilka parametrów:

• Przepływ w drogach oddechowych
• Saturację oraz puls
• Ruchy klatki piersiowej
• Pozycję ciała podczas snu
• Chrapanie

Rozpoznanie choroby odbywa się na podstawie średniej ilości zdarzeń występujących na godzinę snu. Parametr ten nazywa się AHI (Apnea and Hypopnea index) czyli indeks spłyceń i bezdechów na godzinę. Bezdechy to zdarzenia w których dochodzi do zwężenia światła przewodu oddechowego o min. 90%, które trwa od 10 do 120 sekund. Spłycenia natomiast to zdarzenia w których dochodzi do zwężenia światła oddechowego o min. 30% przy jednoczesnym spadku saturacji o min. 3%. Takie zdarzenie również musi trwać od 10 do 120 sekund.


Kryterium rozpoznania OBS wygląda następująco:

AHI < 5 norma
AHI - 5-15 postać lekka
AHI - 15-30 postać umiarkowana
AHI > 30 postać ciężka




    Badanie snu można wykonać  samodzielnie
      w swoim domu zamawiając w naszym
      centrum aparat do badania bezdechów:


        Badanie snu - Poligrafia                              








Poniżej przedstawiamy trochę wiedzy szczegółowej dla osób, które chcą się bliżej zapoznać z problematyką bezdechów sennych. Przedstawione informacje mają charakter poglądowy i mają na celu objaśnienie podstawowych mechanizmów działania bezdechów osobom "niemedycznym" w sposób uproszczony. Nie mogą być traktowane jako wiedza naukowa. Wszystkie ryciny pochodzą z badań wykonanych w naszym centrum i są naszą własnością.


1. Jak wyglądają bezdechy na raporcie z rejestracji snu?


Typowy obturacyjny bezdech senny wygląda jak na rycinie poniżej.

a. Przepływ powietrza przez kaniulę oddechową (Flow cmH2O) zaczyna się zmniejszać z każdym oddechem, aż w końcu zanika całkowicie. Jednocześnie ruchy klatki piersiowej również zaczynają się zmniejszać ponieważ mięśnie "oddechowe" nie są wstanie wytworzyć już większego podciśnienia w płucach. W tym samym czasie spada saturacja (wysycenie tlenu we krwi), bo nie ma dopływu tlenu z zewnątrz.

b. Następnie organizm podświadomie reaguje napięciem mięśni górnych dróg oddechowych, następuje wznowienie przepływu powietrza. Pacjent nabiera zazwyczaj kilka głębszych wdechów, co widać na rycinie jako duży przepływ przez kaniulę przy jednoczesnych dużych ruchach klatki piersiowej. Serce najczęściej przyspiesza po wznowieniu oddechu, a po chwili saturacja wraca do normy.

c. Pacjent ponownie wpada w fazę snu, mięśnie się rozluźniają i cały schemat zaczyna się od nowa.

 
                                                                                       Wycinek z rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Noxturnal 3.


Dla porównania, poniżej rycina z prawidłowym oddechem.

Przepływ przez drogi oddechowe jest jednostajny dla danej fazy oddechu (wdech-wydech), ruchy klatki i saturacja również są na stałym poziomie.
 
                                                                                     Wycinek z rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Noxturnal 3.




Oczywiście na rycinach powyżej przedstawione są tylko kilkuminutowe fragmenty badania. Co znaczy mniej więcej tyle, że pacjent z bezdechem również może miewać okresy bez żadnych zaburzeń oddechowych. Występowanie zdarzeń oddechowych w danym momencie może zależeć od fazy snu czy pozycji ciała. Również ich długość jest zależna od tych czynników.

Drugim najczęstszym zdarzeniem oddechowym występującym u pacjentów jest spłycenie oddechu (Hypopnea).
Spłycenia nie zamykają całego światła drogi oddechowej, ale zwężają je na tyle, żeby spowodować spadek saturacji więc również liczone są do parametru AHI. Spłycenia najczęściej występują u osób bariatrycznych, ze znacznym stopniem otyłości oraz u kobiet.

 
                                                                                  Wycinek z rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Noxturnal 3.



Jak już wcześniej zostało napisane, bezdechy i spłycenia mogą trwać od 10 sekund do nawet 120 sekund. Oczywiście im dłuższy bezdech tym bardziej spada saturacja i większe konsekwencje zdrowotne dla pacjenta jeśli chodzi o skutki wywołane niedotlenieniem. Na rycinie poniżej został przedstawiony obraz różnej długości bezdechów z adekwatnymi spadkami saturacji. Krótki, kilkunastosekundowy bezdech obniżył saturację do poziomu 74%, następny trwający już około 30-40 sekund doprowadził do saturacji na poziomie 64%.
 
                                                                        Wycinek z rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Lówenstein Samoa.




Jedną patologiczną konsekwencją bezdechów są spadki saturacji, drugą przerywanie faz snu. To znaczy, że nawet mając krótkie bezdechy czy spłycenia, ale w dużej ilości, również można odczuwać negatywne skutki choroby. Stąd często pacjenci zgłaszają, że mimo długiego czasu spania budzą się zmęczeni i rozdrażnieni. Poniżej raport z krótkimi zdarzeniami, ale w dużej ilości, z ostatecznym wynikiem AHI u pacjenta na poziomie 76.

 
                                                                                  Wycinek z rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Alice night one.




Cały zapis badania z podsumowaniem wszystkich parametrów wygląda tak:

                                              
                                                                            
                                                                          Podsumowanie rejestracji przeprowadzonej na urządzeniu Noxturnal 3.




Poligrafia czy Polisomnografia?


Pacjenci często zastanawiają się na czym polega różnica pomiędzy tymi badaniami.


Poligrafia - to badanie wykonywane ambulatoryjnie w domu pacjenta. Samo urządzenie wygląda tak samo jak Polisomnograf, nie zbiera jednak danych z EEG i EMG czyli nie rozpoznaje faz snu i napięcia mięśni. Zbiera jednak wszystkie dane potrzebne do rozpoznania bezdechów sennych oraz inny zdarzeń oddechowych, czyli przepływ przez kaniulę oddechową, saturację oraz tętno, pozycję snu, ruchy klatki piersiowej i chrapanie. Zliczanie zdarzeń odbywa się na podstawie czasu rejestracji ustalonego z pacjentem.


Polisomnografia - to badanie szpitalne, wymaga od pacjenta położenia się na oddział i odbywa się pod nadzorem. Pacjent ma podłączone te same czujnik co w badaniu Poligraficznym oraz dodatkowo czujniki EEG i EMG. W diagnostyce bezdechu chodzi o to, żeby zmierzyć wszystkie zdarzenia oddechowe na godzinę snu. Podczas Polisomnografii wiadomo dokładnie kiedy pacjent śpi, a kiedy jest w fazie czuwania. Wtedy wszystkie zdarzenia zliczane są tylko w czasie snu.


Dlaczego warto wybrać Poligrafię zamiast Polisomnografii? Po pierwsze badanie wykonane w swoim łóżku przebiega zdecydowanie lepiej niż w szpitalu. Pacjent nie ma na głowie dodatkowych czujników. Wynik z Poligrafii jest najczęściej bardzo zbliżony do wyniku z Polisomnografii, jedyna sytuacja, w której wynik będzie niższy to sytuacja, w której pacjent nie będzie spał przez większość nocy. Wtedy można jednak powtórzyć badanie. Wynik dodatni w badaniu poligraficznym jest podstawą do rozpoznania bezdechu sennego, ale negatywny nie jest podstawą do wykluczenia choroby.


Polisomnografia jest badaniem refundowanym przez NFZ i na takie badanie zazwyczaj kierują lekarze, ze względu jednak na czas oczekiwania i opisane wyżej niedogodności warto jednak rozważyć badanie uproszczone czyli Poligrafię. Polisomnografię warto wykonać kiedy ma się dodatkowe schorzenia jak niewydolność serca czy choroby neurologiczne.